کد مطلب:195453 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:261
نظر فقها درباره علم نجوم
1 - شیخ اعظم انصاری (ره) این مساله را در چند بخش مورد ارزیابی قرار داده است:
اول: گزارش و خبر از اوضاع فلكی و كواكب; اگر بر اساس اصول صحیح و قواعد علمی باشد، مانند خبر از سیر و گردش كواكب و پدیده ی خسوف كه ناشی از حایل شدن زمین بین ماه و خورشید، و كسوف كه در اثر مانع شدن ماه از نور خورشید به زمین است، این بخش صحیح است و خبر دادن از آن هم جایز است، حتی آنان كه منكر احكام نجوم هستند، همچون سید مرتضی، این بخش را پذیرفته اند. دلیل و تایید این بخش روایاتی است از پیشوایان دین كه مثلا اگر قمر در برج عقرب باشد، ازدواج و مسافرت كراهت دارد. و روایات كسوف و خسوف.
دوم: اگر اساس كار منجم تجربه قطعی باشد و بر این پایه خبر دهد كه كواكب دلالت دارند فلان پدیده رخ خواهد داد، گزارش از چنین امری صحیح است و قطعا حرام نیست یك نمونه آن قضیه ای است كه بر مروج علم اخترشناسی و زنده كننده آن یعنی خواجه نصیرالمله والدین رخ داد. او در یكی از سفرها به آسیابی رسید و در آنجا منزل گزید، آسیابان گفت: امشب زیر سقف استراحت كن زیرا باران می بارد، خواجه به اوضاع فلك نگاهی انداخت و گمانی به بارش باران نبرد. آسیابان گفت: من سگی دارم كه شبهای بارندگی بالای پشت بام نمی رود و زیر سقف می خوابد. ولی خواجه بر پشت بام خوابید و شب هنگام باران بر او باریدن گرفت، او از این وضع خیلی در شگفت ماند.
سوم: اگر پدیده ها و رخدادهائی كه به دلالت نجوم پدید می آیند را اثرمستقیم و مستقل اختران بدانیم (بدون استناد به خداوند) و از آن خبر دهیم، چنین حكم و گزارشی حرام است و مساله تنجیم حرام در این بخش تمركز یافته است، دلیل آن ظاهرا احادیث و فتواهای فقها است، ازاینرو در احادیث آمده: منجم، ساحر و كاهن ملعون اند. باز در حدیث می خوانیم: اگر كسی منجم و كاهن را تصدیق كند، به آنچه بر محمد (صلی الله علیه وآله) (قرآن و اسلام) نازل گشته، كافر شده است. از اینرو: انسان اگر تاثیر اوضاع فلكی را از خود افلاك بداند، یعنی نجوم، استقلال در تاثیر دارند، افلاك علت تامه به شمار روند، فاعل بالاراده و صاحب اختیار جهان باشند و خالق پدیده ها به حساب آیند، چنین عقیده ای كفراست.
«سید بن طاووس، شیخ بهائی و مجلسی »- رحم الله علیهما - و «ابن ابی الحدید» تصریح دارند كه اگر كسی چنین پندارد كه افلاك و نجوم قدیمند، و نیازی به خالق و فلك آفرین ندارند، او كافر است زیرا كافران بر این عقیده اند كه بارش باران و برف به خاطر طلوع و غروب اختران است نه به مشیت خداوند.
اول: گزارش و خبر از اوضاع فلكی و كواكب; اگر بر اساس اصول صحیح و قواعد علمی باشد، مانند خبر از سیر و گردش كواكب و پدیده ی خسوف كه ناشی از حایل شدن زمین بین ماه و خورشید، و كسوف كه در اثر مانع شدن ماه از نور خورشید به زمین است، این بخش صحیح است و خبر دادن از آن هم جایز است، حتی آنان كه منكر احكام نجوم هستند، همچون سید مرتضی، این بخش را پذیرفته اند. دلیل و تایید این بخش روایاتی است از پیشوایان دین كه مثلا اگر قمر در برج عقرب باشد، ازدواج و مسافرت كراهت دارد. و روایات كسوف و خسوف.
دوم: اگر اساس كار منجم تجربه قطعی باشد و بر این پایه خبر دهد كه كواكب دلالت دارند فلان پدیده رخ خواهد داد، گزارش از چنین امری صحیح است و قطعا حرام نیست یك نمونه آن قضیه ای است كه بر مروج علم اخترشناسی و زنده كننده آن یعنی خواجه نصیرالمله والدین رخ داد. او در یكی از سفرها به آسیابی رسید و در آنجا منزل گزید، آسیابان گفت: امشب زیر سقف استراحت كن زیرا باران می بارد، خواجه به اوضاع فلك نگاهی انداخت و گمانی به بارش باران نبرد. آسیابان گفت: من سگی دارم كه شبهای بارندگی بالای پشت بام نمی رود و زیر سقف می خوابد. ولی خواجه بر پشت بام خوابید و شب هنگام باران بر او باریدن گرفت، او از این وضع خیلی در شگفت ماند.
سوم: اگر پدیده ها و رخدادهائی كه به دلالت نجوم پدید می آیند را اثرمستقیم و مستقل اختران بدانیم (بدون استناد به خداوند) و از آن خبر دهیم، چنین حكم و گزارشی حرام است و مساله تنجیم حرام در این بخش تمركز یافته است، دلیل آن ظاهرا احادیث و فتواهای فقها است، ازاینرو در احادیث آمده: منجم، ساحر و كاهن ملعون اند. باز در حدیث می خوانیم: اگر كسی منجم و كاهن را تصدیق كند، به آنچه بر محمد (صلی الله علیه وآله) (قرآن و اسلام) نازل گشته، كافر شده است. از اینرو: انسان اگر تاثیر اوضاع فلكی را از خود افلاك بداند، یعنی نجوم، استقلال در تاثیر دارند، افلاك علت تامه به شمار روند، فاعل بالاراده و صاحب اختیار جهان باشند و خالق پدیده ها به حساب آیند، چنین عقیده ای كفراست.
«سید بن طاووس، شیخ بهائی و مجلسی »- رحم الله علیهما - و «ابن ابی الحدید» تصریح دارند كه اگر كسی چنین پندارد كه افلاك و نجوم قدیمند، و نیازی به خالق و فلك آفرین ندارند، او كافر است زیرا كافران بر این عقیده اند كه بارش باران و برف به خاطر طلوع و غروب اختران است نه به مشیت خداوند.